Μυκηναϊκό ανάκτορο στην Ιωλκό του Βόλου

Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ

Η αρχαία Ιωλκός, απ' όπου ξεκίνησε το μυθικό ταξίδι του ο Ιάσονας για την Αργοναυτική Εκστρατεία, μια από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις των τελευταίων χρόνων, θα γίνει επισκέψιμη για το κοινό έπειτα από τα έργα ανάδειξης που προγραμματίζονται στον αρχαιολογικό χώρο Δημινίου Θεσσαλίας (5 χλμ. από το Βόλο) στο πλαίσιο του Γ' Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.

Ενα από τα αγγεία που βρέθηκαν στο μυκηναϊκό οικισμό και στα ανάκτορα της αρχαίας Ιωλκού, στο Διμήνι Θεσσαλίας

Εχει βρεθεί ένα μεγάλο ανακτορικό συγκρότημα της μυκηναϊκής εποχής με δύο μέγαρα τα οποία συνδέει εσωτερική αυλή (συνολικής έκτασης 1.600 τ.μ.), ένας δρόμος, μήκους 95 μ., που πιθανότατα χρησιμοποιούσαν για ιερές πομπές. Ο δρόμος οδηγεί εντός του παλατιού, σε ένα από τα δύο μέγαρα όπου υπάρχει ιερό. Εκατέρωθεν του δρόμου διατάσσονται περίπου τα 15 σπίτια ιδιωτών, 60-70 τ.μ. το καθένα. Τα σπίτια αυτά δεν έχουν πρόσβαση στην πομπική οδό. Ηταν πολύ καλά οργανωμένα, πράγμα που δείχνει πόσο ανεπτυγμένος ήταν ο οικισμός, διέθεταν μάλιστα πήλινους λουτήρες και ένα σύστημα αποχέτευσης.

Τον 14ο-13ο αιώνα π.Χ.

Στα ανάκτορα μπορούσε να κινηθεί μόνο η άρχουσα τάξη. Ο λαός δεν είχε θέση εκεί. Το ένα από τα δύο κτίρια στέγαζε διοικητικές υπηρεσίες, εργαστήρια (βρέθηκαν έξι λίθινες μήτρες κοσμημάτων και μεταλλικών εργαλείων, λαβίδες, βελόνες, ελαφρόπετρες, εκκρουστήρες), αποθήκες με αγγεία και τρία μεγάλα δωμάτια διαμονής. Στο άλλο κτίριο δεσπόζει ένας υπερυψωμένος βωμός, η βάση ενός κίονα, βοηθητικοί χώροι του ιερού και αποθήκες με μεγάλα πιθάρια, αμφορείς με προϊόντα όπως δημητριακά, κρασί, λάδι κ.λπ. Από τα σπουδαιότερα κινητά ευρήματα είναι ένα σταθμίο με Γραμμική Β, όπως και ένα όστρακο κύλικας με την ίδια γραφή. Το ανακτορικό συγκρότημα, σύμφωνα με τη γεωφυσική διασκόπηση που έγινε, καλύπτει έκταση 5.200 τ.μ.

Ο οικισμός, σύμφωνα με την ανασκαφέα του, Βασιλική Αδρύμη-Σισμάνη, ήκμασε τον 14ο με 13ο π.Χ. αιώνα, δηλαδή την περίοδο που αναπτύσσεται ο μυκηναϊκός πολιτισμός σε ολόκληρη την Ελλάδα. Θεωρείται εξίσου σημαντικός με αυτούς των Μυκηνών, της Τύρινθας, όπως και με την Ακρόπολη της Μιδέας και της Φιλακωπής.

Το Δημίνι ήταν διάσημο ώς τώρα για τον καλά οργανωμένο νεολιθικό οικισμό του (5ης χιλιετίας π.Χ.) που ανακαλύφθηκε στις αρχές του περασμένου αιώνα (Β. Στάης και Χρ. Τσούντας) όπως και για τους δύο μυκηναϊκούς θολωτούς τάφους που τώρα πρέπει να αποδοθούν στους Μυκηναίους βασιλείς. Ενας μάλιστα από αυτούς, ο λεγόμενος «Λαμιόσπιτο», αν και συλημένος, είχε πλούσια ευρήματα, όπως χρυσά κοσμήματα, χάντρες, περιδέραια από υαλόμαζα, όπλα κ.λπ.

Και τεχνίτες

Το περίεργο είναι ότι ο νεολιθικός οικισμός βρίσκεται στην κορυφή του λόφου, ενώ θα περίμενε κανείς το μυκηναϊκό ανάκτορο να βρίσκεται στη θέση αυτή, για να έχει μια εποπτεία του Παγασητικού κόλπου. Τα μυκηναϊκά κτίρια βρίσκονται στην πλαγιά του λόφου, ίσως επειδή εκεί ο οικισμός είχε περισσότερο χώρο να αναπτυχθεί και επειδή διατηρούσε την πανοραμική θέα στον Παγασητικό. Ισως ακόμη να ήταν ορατά στους Μυκηναίους τα νεολιθικά και για κάποιο λόγο -εξαιτίας κάποιας δοξασίας- να τα σεβάστηκαν και να μην έχτισαν από πάνω.

Πάντως, τα μνημειώδη κτίρια και τα εργαστήρια που βρέθηκαν εκεί το 2000, δείχνουν πως κάποιοι τεχνίτες δούλευαν για λογαριασμό της άρχουσας τάξης. Κατασκεύαζαν κοσμήματα, όπλα και εργαλεία με πρώτες ύλες που όφειλαν να εξασφαλίσουν οι άρχοντες κάνοντας μεγάλα υπερπόντια ταξίδια. «Οι ναυτικοί της μυθικής Ιωλκού, πλούσιοι έμποροι και τολμηροί ταξιδιώτες», όπως σημειώνει η κ. Αδρύμη, «ήξεραν να προσεγγίσουν τις ασιατικές ακτές από πολύ νωρίς, όπως μαρτυρούν οι παραστάσεις πλοίων πάνω σε αγγεία που βρέθηκαν στο Διμήνι και που χρονολογούνται στο τέλος της μέσης εποχής χαλκού».

Οι διαμορφώσεις που προγραμματίζονται θα συνδέσουν τα νεολιθικά με τα μυκηναϊκά ανάκτορα, σπίτια, βασιλικούς τάφους. Θα γίνουν διαδρομές εντός του αρχαιολογικού χώρου, σημάνσεις, έτσι που να γίνεται διδακτική η επίσκεψη, περίφραξη με χαμηλή δεντροφύτευση, πάρκινγκ και ένας χώρος εξυπηρέτησης του προσωπικού. Δηλαδή, τα απολύτως απαραίτητα για την οργάνωση ενός αρχαιολογικού χώρου που μας καλεί να τον γνωρίσουμε.

πηγη